De SP heeft minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat opheldering gevraagd over de verwerking van persoonsgegevens door OV-bedrijven en of er een wettelijke verplichting is om te voorkomen dat mensen anoniem kunnen reizen. Aanleiding voor de Kamervragen van SP-Kamerleden Leijten en Alkaya zijn de rechtszaken van privacyactivist Michiel Jonker over anoniem reizen met het openbaar vervoer.
Jonker had de Autoriteit Persoonsgegevens gevraagd om tegen vermeende privacy-inbreuken in het OV op te treden. Het gaat om het weigeren van contante betalingen voor eenmalige buskaartjes door vervoersbedrijf Connexxion en inbreuken door de NS, namelijk het weigeren van de terugbetaling van resterend saldo op anonieme OV-chipkaarten als de houder zijn gegevens niet aan de NS verstrekt, het weigeren van internationale treintickets door NS-medewerkers aan stationsbalies als kopers hun gegevens niet aan de NS verstrekken en het in rekening brengen van extra “servicekosten” als houders van anonieme OV-chipkaarten contant betalen voor het opwaarderen van het saldo op deze kaarten.
De Autoriteit Persoonsgegevens besloot de punten niet te onderzoeken omdat uit een “globaal (bureau)onderzoek” bleek dat er geen sprake was van enige overtreding. Daarop stapte de privacyactivist naar de rechter maar die verloor zowel de rechtszaak als het hoger beroep hierover. Ook een gang naar de Raad van State mocht niet baten. “Met deze uitspraken heeft de Raad van State het recht op privacy in het openbaar vervoer de facto afgeschaft. Iedere individuele reiziger mag overal gevolgd en geregistreerd worden, zonder dat daarvoor een specifieke noodzaak hoeft te worden aangetoond”, aldus Jonker na zijn nederlaag.
“Klopt het dat het praktisch onmogelijk is internationaal te reizen met het openbaar vervoer zonder het
afgeven van persoonsgegevens? Zo ja, vindt u dit wenselijk?”, vragen de SP-Kamerleden aan de minister, die daarbij wijzen naar de zaken van Jonker. Harbers moet ook duidelijk maken of vervoersbedrijven een wettelijke verplichting hebben om te voorkomen dat mensen zowel nationaal als internationaal anoniem kunnen reizen.
Leijten en Alkaya willen ook weten hoe het niet anoniem kunnen reizen zich verhoudt tot het principe van vrij verkeer van personen en wie er verantwoordelijk is voor het verwerken van de persoonsgegevens van reizigers. Ook kijken de twee naar de digitalisering binnen het openbaar vervoer en hoe dit valt te rijmen met de wens van de Tweede Kamer dat er altijd niet-digitale alternatieven beschikbaar moeten zijn voor dienstverlening. Harbers heeft drie weken om met een reactie te komen.
Bron: Security.nl