Gemeenten krijgen later dit jaar regels voor het online monitoren van burgers op bijvoorbeeld sociale media, zo laten ministers Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Weerwind voor Rechtsbescherming weten. Vorig jaar publiceerden de Rijksuniversiteit Groningen en NHL Stenden Hogeschool onderzoek waaruit bleek dat Nederlandse gemeenten nepaccounts gebruiken om burgers op social media te volgen.
Via Facebook, Twitter en andere social media proberen de gemeenten om zicht op mogelijke ongeregeldheden te krijgen en fraude te bestrijden. Hierbij wordt soms ook de wet overtreden. Zo werkt bijna één op de zes van de ondervraagde gemeenten met nepaccounts. Alleen politie en inlichtingendiensten mogen deze methode onder strikte voorwaarden inzetten. Het monitoren door gemeenten zorgde voor de nodige kritiek.
Volgens de bewindslieden is het de overheid niet verboden om persoonsgegevens uit publiek toegankelijke bronnen te verwerken als dit noodzakelijk is voor haar taken. “De inbreuk die hiermee wordt gemaakt op de privacy van personen varieert per geval. De vuistregel is dat hoe ingrijpender de inbreuk op de privacy is, hoe steviger de wettelijke basis voor die inbreuk moet zijn en hoe groter het publieke belang moet zijn dat daarmee wordt gediend”, zo stellen ze.
Gemeenten mogen dan ook bijvoorbeeld informatie van social media gebruiken wanneer dat noodzakelijk is voor de uitvoering van publieke taken. Daarbij mag echter geen zware inbreuk op de privacy worden gemaakt. “Van een dergelijke inbreuk is bijvoorbeeld al snel sprake bij zogeheten stelselmatig onderzoek”, stellen Bruins Slot en Weerwind in een brief aan de Tweede Kamer.
Ze voegen toe dat ambtenaren geen stelselmatig onderzoek mogen uitvoeren zo lang er geen specifieke wettelijke grondslag voor bestaat. Gemeenteambtenaren mogen ook niet gebruikmaken van een privéaccount of een nepaccount op sociale media om toegang te krijgen tot informatie die niet voor iedereen toegankelijk is, zo ook een besloten groep.
Vorig jaar kondigde toenmalig minister Ollongren van Binnenlandse Zaken aan dat regels voor het AVG-proof monitoren van burgers op internet eind 2021 gereed zouden zijn. Begin dit jaar bleek dat die regels er nog steeds niet waren, tot onvrede van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De VNG hekelde het feit dat gemeenten nog altijd geen wettelijke basis voor online monitoring hebben.
Bruins Slot en Weerwind melden dat hun ministeries op dit moment werken aan een verheldering van het juridisch kader voor online monitoring door gemeenten in het kader van de openbare orde en veiligheid. Op basis van dit juridische kader zal in de tweede helft van dit jaar een handreiking voor gemeenten worden geformuleerd voor het inzetten van online monitoring. De handreiking bevat praktische kaders en moet gemeenten voornamelijk handvatten voor het monitoren bieden.
Bron: Security.nl